Manuele Therapie

Wat is een manueeltherapeut?
De manueeltherapeut is een specialist binnen de fysiotherapie die zich voornamelijk richt op de wervelkolom en de daaraan gerelateerde klachten op het curatieve domein. Het doel van de manuele therapie is enerzijds het beter laten functioneren van de gewrichten en anderzijds je houding en bewegingen te verbeteren. Hiervoor gebruikt de manueeltherapeut een aantal specifieke technieken die in de gewrichten kunnen worden toegepast. De effecten van manueeltherapie zijn vaak direct merkbaar: je voelt een verbetering van de bewegingsvrijheid en een afname van de pijn. Het behandelprogramma van de manueeltherapeut bestaat verder uit het geven van goede instructies, adviezen, begeleiding en inzicht in gezond bewegen. Een geregistreerd manueel therapeut is een fysiotherapeut die na zijn opleiding voor fysiotherapie één van de vijf erkende opleidingen voor manuele therapie heeft gevolgd: Stichting Opleiding Manuele Therapie (SOMT); Stichting Maitland-Concept; Opleiding Orthopedische Manuele Therapie (OOMT); Stichting School voor Manuele Therapie Utrecht en GGS Manuele Therapie Vrije Universiteit Brussel.
De opleidingen duren 3 tot 4 jaar (in deeltijd). Op dit moment is de opleiding GGS uit Brussel de enige opleiding die opleid tot Master of Science in de manueeltherapie. De SOMT en de HvU verzorgen de Master of Professional in de Manuele Therapie. Door zijn gespecialiseerde opleiding is de manueeltherapeut uitstekend in staat om de oorzaak van je klachten te beoordelen. Zo kan hij voor elk lichaam een oplossing op maat voorstellen. Aanvullende informatie is te vinden op internet: www.nvmt.nl.

Wanneer naar een manueeltherapeut?
De manueeltherapeut is uitermate geschikt voor de diagnosestelling, al of niet in combinatie met de behandeling, van aandoeningen van het bewegingsapparaat (gewrichten, spieren etc.) in het algemeen en van de wervelkolom (van hoofd tot en met stuitje) en de daaraan gerelateerde aandoeningen in het bijzonder. Al tijdens het onderzoek bij de eerste afspraak zal blijken of en hoe jouw specifieke klacht verholpen kan worden. Direct na de eerste afspraak heb je dus duidelijkheid over de verdere behandeling. Manuele therapie is in principe geschikt voor iedereen, dus ongeacht de leeftijd.

Over manuele therapie: diagnostiek en behandeling
Diagnostiek. De patiënt komt met een hulpvraag bij de manueel therapeut en deze hulpvraag wordt middels een vraaggesprek verduidelijkt. Daarna volgt een lichamelijk onderzoek waaronder palpatie, metingen en specifieke diagnostische technieken of analyse van bewegingspatronen. Deze geven de manueeltherapeut nauwkeurige informatie over het bewegingsverloop en eventuele functiestoornissen van gewrichten. Op grond van deze gegevens wordt er een manueeltherapeutische diagnose geformuleerd. De manueeltherapeut zal tijdens het eerste consult in overleg met de patiënt besluiten of behandeling zinvol is, dan wel aanvullend medisch onderzoek wenselijk is, of dat er een contra-indicatie voor manuele therapie is. In beide laatste gevallen vindt terugkoppeling naar de verwijzer plaats.
Therapie. Doel van de manuele therapie is het beantwoorden van de hulpvraag van de patiënt. Dit gebeurt onder andere door het herstellen of verminderen van de functiestoornissen die tijdens het lichamelijk onderzoek zijn gevonden (pijn, beweeglijkheid, etc.) en het vergroten van de lokale en algemene belastbaarheid van de patiënt. Het uiteindelijk doel is dat de hulpvraag van de patiënt naar tevredenheid wordt opgelost. Bij beëindiging van de behandeling rapporteert de manueeltherapeut aan de verwijzer of in geval van directe toegankelijkheid aan de huisarts.

Door de manueeltherapeut te behandelen klachten zijn bijvoorbeeld:
• nek- en schouderklachten die uitstralen tot in de armen;
• hoofdpijnklachten
• rugklachten hoog in de rug met rib en borstpijn;
• lage rugklachten, eventueel met uitstralende pijn naar de benen;
• bepaalde vormen van duizeligheid die opgewekt worden door het bewegen van de nek;
• kaakklachten, eventueel in combinatie met nekklachten.
Of manuele therapie ook uw klacht kan verhelpen, moet blijken tijdens het onderzoek bij de eerste afspraak.

Over de beroepsorganisatie en de kwaliteitsbewaking

De opleiding fysiotherapie biedt toegang tot het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF). Vervolgens biedt de opleiding manuele therapie toegang tot het lidmaatschap van de Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie (NVMT). De NVMT is een lidvereniging van het KNGF en is de erkende beroepsinhoudelijke vereniging voor manueel therapeuten. Leden van de NVMT vallen daarmee ook onder de klachtenregeling en het tuchtrecht van het KNGF.
De manueeltherapeut is zodoende ook opgenomen in het Centraal Kwaliteitsregister van het KNGF.
Om geregistreerd te kunnen blijven in het Centraal Kwaliteitsregister zijn manueeltherapeuten o.a. verplicht tot het volgen van bij- en nascholing. Het register wordt jaarlijks geactualiseerd en is te vinden op internet ( www.fysionet.nl en www.nvmt.nl ).

Manuele therapie en de wetenschappelijke onderbouwing
Er is relatief veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de effectiviteit van manuele therapie. Een probleem is dat de kwaliteit en grootte van de meeste effectstudies gering is. Bovendien wordt inhoudelijk veelal geen onderscheid gemaakt tussen verschillende vormen van manuele therapie zoals chiropraxie, orthomanuele geneeskunde of verschillen in manuele therapie tussen de verschillende landen (opleidingen).
Wat opvalt in de Nederlandse situatie is dat de Nederlandse vorm van manuele therapie in 4 grote effectstudies is geëvalueerd (Bergman, Hoeksma, Hoving, Koes). Al deze studies waren van hoge kwaliteit en voldoende groot. In deze studies werd geconcludeerd dat manuele therapie effectiever is dan fysiotherapie of huisartsbegeleiding. Voorlopige conclusie uit deze studies is dat de manuele therapie een effectieve behandeling is bij hoofdpijn, artrose heup, lage rug- en nekklachten, schouderklachten en osteo-arthrose.

Bij ons in de praktijk zijn Guus Panken, Astrid Aretz en Gerke van Vught de Manueel Therapeuten.

Literatuur: 

– Bergman GJ, Winters JC, Groenier KH, Pool IJ, Meyboom-de Jong B, Postema K, van
der Heijden GJ. Manipulative therapy in addition to usual medical care foT patients with shoulder dysfunction and pain: a randomized, controlled trial. Ann Intern Med.
2004; 141 :432-9
– Hoeksma HL, Dekker J, Ronday HK, Heering A, van der Lubbe N, Vel C, Breedveld FC,
van den Ende CM. Comparison of manual therapy and exercise therapy in osteoarthritis of the hip: a randomized clinica! trial. Arthritis Rheum. 2004;51:722-9
– Hoving JL, Koes BW, de Vet HC, van der Windt DA, Assendelft WJ, van Mameren H, Deville WL, Pool IJ, Scholten RI, Bouter LM. Manual therapy, physical therapy, or continued care by a general practitioner for patients with Deck pain. A randomized, controlled trial. Ann Intern Med. 2002;136:713-22
– Koes BW, BouterLM, van Mameren H, Essers AH, Verstegen GM, Hotbuizen DM, Houben JP, Knipschild PG. Randomised clinical trial of manipulative therapy and
physiotherapy foT persistent back and Deck complaints: results of ODe year follow up. BMI. 1992;304:601-5

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met het secretariaat van de NVMT:

Postbus 248
3800 AE Amersfoort
tel: 033-4672900
fax:033-4672999
e-mail: info@nvmt.nl